Menu Close

Gure proiektuaren inguruan ausnarketa batzuk

2024ko maiatzean, Etxekide gizarte-ekimeneko kooperatibak bilera bat deitu zuen Txantreako bizilagunekin Salesitarren Departamentuak deitutako konkurrentzia publikoko prozesu baten ondoren, irabazi-asmorik gabeko erakundeei zuzenduta, zeinak adinekoentzako elkarlaneko bizitokiak sustatzeko eta kudeatzeko proiektu bat aurkeztu baitzuten, kooperatibak 75 urteko emakida-eskubidea lortu zuen Aita Adoain kaleko orubearen gainean, baina gauzatzeko epe zehatzik gabe.

Orduan, bilera horretan kooperatibak barkamena eskatu zuen obra egiteak bizilagunentzat ekarzitzakeen eragozpenengatik. Orain, Etxekidek epe horiek baditu, eta joan den astean hasi zituen Etxekidek kontratatutako eraikuntza-enpresak eskatu die bizilagunei obrak sor ditzakeen eragozpenengatik.

Etxekidek garrantzitsutzat jotzen du kooperatibak orubean sustatutako elkarlaneko bizitokiei buruzko zenbait kontu ezagutzera ematea:

    • Abenduaren 2ko 92/2020 Foru Dekretuak, Nafarroako Foru Komunitateko gizarte-zerbitzuen sistemako adinekoen, desgaituen, buru-nahasmenduen, adingabeen arretaren eta gizarteratzearen eremuetako egoitza-zerbitzuen, eguneko zerbitzuen eta anbulatorioen funtzionamendua eta baimenen, aurretiazko jakinarazpenen eta homologazioen araubidea arautzen dituenak, aukera ematen du adinekoentzako bizileku-alternatibak garatzeko, autonomia sustatzeko elkarlaneko ostatuetan, elkarri laguntzeko eta autogestioa egiteko.
    • Orubearen jabetza Nafarroako Gobernuarena da, Iruñeko Udalak lagata, eta lagapen hori baldintza bati lotuta dago: elkarlaneko bizitokiak sustatzea.
    • Kooperatibak bere gain hartzen ditu elkarlaneko bizitokien eraikina eraikitzeko eta mantentzeko gastuak.
    • Bizitokien jabetza ezin da banatu jabetza horizontalean bizitokien erabiltzaileen artean; beraz, kooperatibak baliatuko du eraikinaren erabileraren titulartasuna, emakida-epea amaitu arte.
    • Bizitokien erabiltzaileek erabilera-lagapeneko erregimenean baliatuko dituzte, eta hileko kuotak ordainduko dizkiote kooperatibari, honako hauek barne hartuta: erabiltzeko eskubidea, kontsumoak, mantentze-lanak, hipoteka-maileguaren amortizazioa eraikinaren eraikuntza finantzatzeko, etab.
    • Lehiaketa esleitzean, sartzeko baldintzen proposamena baloratzen zen, eta, horregatik, kooperatibak koopertiban sartzeko, harrera egiteko eta itxarote-zerrenda kudeatzeko eskaera- plan bat sustatu zuen. Plan horrekin kooperatibak konpromisoa hartu du, eta interesa duen edonork jakin dezake Etxekidera sartu nahi badu.
    • Eskubide Sozial, Gizarte Ekonomia eta Enplegu Sailak deitutako norgehiagoka-prozedura arautzen duten baldintzak betez, kooperatibak zainketa-sistema bat planifikatu behar du mendekotasun-egoera bat garatu duten pertsonentzat, arreta integralaren eta pertsonarengan oinarritutako ereduaren bidez orientatuko dena, bizi-amaierako prozesuetako arreta barne, eta egoiliarrek inplikatu behar duten lankidetza-jarduera, hura antolatzeko modua eta bertan bizi diren pertsonei zuzendutako zerbitzuak emateko eta antolatzeko modua aurreikusten duten arauak izango dituena.
    • Itzulketa: 75 urte emakida epea amaitutakoan, Administrazio jabeari itzuliko zaizkio orubea, eraikina eta bertan eraikitako instalazioak, erabilera eta mantentze baldintza onean.
    • Orubea esleitzeko lehiaketaren baldintzetan baldintza gisa agertzen ez bazen ere, etxebizitza bat jabetzan duten kooperatitako kideek etxe horrekin ez espekulatzeko konpromisoa hartu zuten.

Eraikinean biziko garen pertsonen bizi premiei dagokienez, garrantzitsua iruditzen zaigu lehenik eta behin adieraztea duintasunez zahartu nahi duen pertsona orok dituen bizi premia berak ditugula eta ahalik eta autonomía fisiko eta psikiko haundiena.

Zahartzaroa kolektiboki autokudeatzen duten pertsona-taldeen errealitate horretatik abiatuta, kooperatibak bat egiten du Cohousing ereduarekin. Eredu horrek, epe luzera espazio bat partekatzeaz gain, pertsonek beharko dituzten zaintzak eskatzen ditu, harreman eta lotura pertsonalak eta komunitarioak sortzeko konpromisoa hartuz. Eredu hori, planteamenduagatik eta haren onberatasunagatik, zahartzeko modurik aktiboena eta osasungarriena denez, ongi funtzionatzen du duela hamarkada batzuetatik hona, eta Europa eta AEB, eta pixkanaka, hirugarren adinekoentzako proposamenetako bat da agenda publikoan eta gizarte-ehunean.

Colivinga beste modalitate bat da, epe laburragokoa, eta espazio pribatuak erabiltzeaz gain, espazio komunak partekatzea dakar, baina helburu komunitariorik gabe. Bizitzako une jakin batzuetan pertsonentzat balio duen beste eredu hori irabazi-asmoko ekimen pribatuak sustatu ohi du, cohousing-ak ez bezala, gurea bezalako erakunde publikoek edo irabazi-asmorik gabeko gizarte-erakundeek sustatua.

Azkenik, Etxekidetik ere ikusten da Txantrean adinekoen beharrak daudela eta horiei erantzuteko berariazko zuzkidurak behar direla. Kointzidentzia horretatik eta bere zentzu komunitariotik, kooperatibak, ahal duen neurrian, kooperatiban sartzeko auzokoen eskaerak jasoz, komunitate- ehunarekin lankidetzak eginez; kooperatibistentzat nahi duen bezala, zahartzea Txantreako adineko pertsona guztientzat prozesu duina eta behar bezala zaindua izan dadin lagunduko du.

Etxekide, 2025/08/29